BUGÜN CAN AZERBAYCAN’IN BAĞIMSIZLIK GÜNÜ’DÜR, KUTLU OLSUN.

BUGÜN AZERBAYCAN’IN BAĞIMSIZLIK GÜNÜ’DÜR, KUTLU OLSUN.

Tarih bizleri çağırmaktadır, Tarih köklerimizi göstermektedir, Tarih Milli Ruhumuzu vermektedir. Türk Milleti ne kadar uzakta olursa olsun birbiriyle hem askeri alanda, hem edebiyat ve sanat alanında hep dayanışma içinde olmuş. Azerbaycan bunun en somut örneklerinden birisi olup, Azerbaycan kültürünü tanıdığımızda ne kadar zengin bir mirasın varisi olduğumuzu görüyoruz.

-"Azerbaycan'ın kederi bizim kederimizdir. Azerbaycan'ın sevinci bizim sevincimizdir." (Mustafa Kemal Atatürk)

-“Bir kere kalkan Bayrak, bir daha yere inmez!”(Mehmet Emin Resulzade)

 -“Bir millet, iki devlet” (Haydar Aliyev)

-"Ey büyük Türk, büyük komutan. Sizi ziyaret etmekle kendim ve milletim adına onur duydum. Senin askerin. Anıtkabir ziyaretindeki yazması  (Ebulfez Elçibey)

    Bugün Azerbaycan Cumhuriyeti’nin BAĞIMSIZLIK GÜNÜ olup, 28 Mayıs 1918 yılında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kuruluşudur.  Bu dönemde Mehmet Emin Resulzade önderliğinde Azerbaycan Milli Şuarası bağımsız ilk Azerbaycan Devletini ilan etmişti. “Bir kere kalkan Bayrak, bir daha yere inmez!” diyerek Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetini kurmuştu.

  Azerbaycan'da 1920 yılında başlayan SSCB himayesi 18 Ekim 1991 yılında SSCB dağılmasıyla son ermiş ve Azerbaycan  bağımsızlığını ilan etmişti.

     Köklü kültürümüze baktığımızda, tarih sayfaları Osmanlı Türkleri/Türkiye Türkleri ile Azerbaycan Türklerinin güçlü dayanışma içerisinde oldukları görülüyor. Özellikle Edebiyat ve Sanat alanındaki eserlerinde Türk Milleti ve Türkiye konu edilmiştir. Osmanlı döneminde başlayan bu dayanışma son yıllarda Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in de destekleriyle artarak devam etmektedir.

      AZERBAYCAN DEMOKRATİK CUMHURİYETİ’NDEN ÖNCEKİ TARİHSEL DURUMU KISACA HEPİMİZİN BİLMESİ GEREKİR.

    1918 yılında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ilan edilmeden önce,  17. Yüzyılda Türk hanlıkları kendileri ile mücadele etmiş ve birbirleri üzerinde hakimiyet kurmaya çalışmıştır. Aynı zamanda bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu ve Safevi Devleti arasında da mücadeleler yaşandığı görülmektedir

   . Bu arada Rusya,  İran devleti ile savaşlar yapmış, sonrasında bölgedeki güçlerle  Gülistan ve Türkmençay Anlaşması imzalanmıştır.

     Bu anlaşmalar, Azerbaycan’ın Rusya tarafından istilası anlamına gelecek ve hanlıkların bittiği dönem olacaktır.

   Azerbaycan Türkleri, 1918 yılında kazanacakları bağımsızlığa kadar Rusların baskısı ve hakimiyeti içinde yaşamak zorunda kalır.

    Bakü,  Bolşevikler ve Ermeni örgütleri tarafından işgal edilir. Osmanlı İslam  Orduları Komutanı Nuri Paşa (Killiğil) askerleriyle Bakü’ye girer ve işgalden kurtararak Azerbaycan’ın bağımsızlığını kazanmasında etkili olur. (Nuri Killiğil Paşa, Cumhuriyet döneminde savunma sanayisi kurar silah/cephane üretimleri yapar.Hikayesi mutlaka bilinmelidir.)

“Bir kere kalkan Bayrak, bir daha yere inmez!” diyen Azerbaycan Kurucu Cumhurbaşkanı Mehmet Emin Resulzade ve arkadaşları  tarafından 28 Mayıs 1918'de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti kurulmuştur.

 27 Nisan 1920'de SSCB hakimiyetine geçmiştir. Yani, Azerbaycan’ın bağımsızlığı 2 yıl sürmüştür ve  SSCB nin 1991 yılındaki dağılma sürecine kadar devam etmiştir. 1991 yılında dağılmasıyla birlikte başlatılan anayasa çalışmaları 1995 yılında tamamlanmış olup, 1919 yılında şair/yazar Ahmet Cevat tarafından yazılan, yine aynı tarihte Besteci Üzeyir Hacıbeyli tarafından bestelenen AZERBAYCAN MİLLİ MARŞI aynı şekilde kabul edilmiştir.  Ahmed Cevad ve Üzeyir Hacıbeyli o dönemle Osmanlı ve Milli Mücadele dönemindeki savaşlarımız içinde Türk askerlerine/komutanlarına destek vermek için  şiirler yazıp, bestelemişlerdir.

Yaşamını Azerbaycan'ın bağımsızlığı ve Türk dünyasında birliğin sağlanmasına adayan  Ebulfez Elçibey 1982-1983 döneminde  Azerbaycan’ın 2. Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.  Elçibey, Anıtkabir'e gerçekleştirdiği ziyarette de hatıra defterine "Ey büyük Türk, büyük komutan. Sizi ziyaret etmekle kendim ve milletim adına onur duydum. Senin askerin Elçibey" ifadelerini yazmasıyla Türkiye’de pozitif izi oldu. 

   1993 yılında Birçok krizlerle mücadele eden Azerbaycan  ve bu krizlerden kurtarmak için mücadele veren  Haydar Aliyev Azerbaycan'ın 3. Cumhurbaşkanı olmuştur. Haydar Aliyev, hem Sovyetler hem de bağımsızlık döneminde ömrünü ülkesine ve halkına adayan liderdir. Aliyev'in hatırası, halkın kendisine verdiği ulusal lider anlamındaki "Umummilli lider" unvanıyla yaşatılıyor.

   Azerbaycan umumi lideri Haydar Aliyev'in " “bir millet, iki devlet” sözü bugün Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinde önemli rol oynamaktadır.

   - Azerbaycan İlk Cumhurbaşkanı ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kurucu Başkanı Mehmet Emin Resulzade 1955 yılında Ankara’da hayatını kaybetti. Mezarı Ankara Cebeci Asri Mezarlığı’ndadır.

- Elçibey 22 Ağustos 2000'de 62 yaşında prostat kanseri nedeniyle tedavi gördüğü Ankara'da hayatını kaybetti. Mezarı Bakü’dedir.

- Nuri Killigil (veya Nuri Paşa) Bakü Fatihi ve Milli Sanayi kurucusu  2 Mart 1949 tarihinde silah/mühimmat fabrikası sabote edilerek patlatılmış ve kendisi de burada şehit edilmiştir.

Bağımsızlık ugruna mücadele verenlerin ruhları şad olsun, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 107.yılı kutlu olsun.

Saygılarımla

Bayram Türkmez

28 Mayıs 2025