GÖLBAŞI’NIN TARİHİ GÜNYÜZÜNE ÇIKIYOR
Hazırlayan Sami ÜMÜT Haymana Kaymakamlığı Emekli Yazı İşleri Müdürü
GÖLBAŞI OĞULBEY MAHALLESİ (ÇAKAL KÖYÜ)
Tarih: Dosya No: Gömlek No:1379/B Fon Kodu: ML.VRD.TMT.d... Haymanateyn kazası Çakal karyesi temettuat defteri.
Tarih: 19/B /1332 (Hicrî)(Miladi 1914) Dosya No:183/-2 Gömlek No:33 Fon Kodu: DH.İD.. Haymana kazası Çakal köyünün Ankara merkez kazasına ilhak edildiği.
Çakal Köyü Şu anda Gölbaşı’na Bağlı Oğulbey mahallesidir.İlk çağlardan itibaren bölge yerleşme yeridir. Kaletepe” mevkiinde bulunan höyük, ayrıca “Gorbeus” antik yerleşmesi ki, Galat Kralı Deitarus’un damadı Kastor Tarkondarios’un şehridir. Köy aynı zamanda tarihi “Roma Yolu” (Kaesareia) üzerindedir. Köy mezarlığında çok sayıda antik mermer sütunlar, mil taşları ve yapı malzemeleri bulunmaktadır.Anadolu Selçukluları döneminde “Oğulbeylü” cemaati bölgeye yerleşir. Oğulbeylü (Oğulbeğli, diğer adı Bozburud ve Docilü) Bozulus Türkmen aşiretine mensup cemaatler Tarsus, Karaman, Adana, Afyon, Aydın, Manisa ve Konya civarına da yerleşir. 1530 yılında Haymana’ya bağlı “Oğulbey” cemaati 20 haneli, takriben 110 nüfuslu ve yıllık 944 akçe vergisi olan bir köydür.
Anadolu Selçukluları döneminde Ankara ve civarının Türkleşmesinde önemli bir rolü olan, “gazi-derviş”lerden Hacı Tuğrul Baba’nın evladından “Oğul Beğ” in bu bölgede büyük bir vakıf arazisi olduğu ve “Oğulbey Vakfı” vakıf belgelerinde zikredilir
1845 yılına ait “Osmanlı Temettuat Defteri”nde Haymanateyn kazasına bağlı olan Çakal (Oğulbey) Köyü’nde bulunan vergi nüfusu 63 hanedir.Nüfusu 315’ tir.
Haymanateyn Temettuat Defterlerine Göre 1844-1845 Yıllarında Haymana'da 17.730 dönüm tarım arazisi içerisinde en fazla tarım arazisine sahip köy 1.035 dönüm ile Çakal karyesidir. En fazla hayvana sahip köy toplam 2.028 hayvanla Çakal karyesidir.köyde 1 adet değirmen dahi mevcuttur.
Önceleri Karacadağ nahiyesine ve Haymana kazalarına bağlı olan köy, 1914 yılında Ankara Merkez kazasına bağlanır. 1928 yılında Dahiliye Vekaletinin hazırladığı "Son Teşkilatı Mülkiyede Köylerimizin Adları" yayınıyla Çakal Karyesinin ismi Oğulbey olarak değiştirilmiş ve Ankara merkez ilçesine bağlanmıştır. Ankara Vilâyeti 1932 yılında idari yapılanma yönünden Gölbaşı nahiye olmuş, 9 Haziran 1936 tarihinde kabul edilen 330 sayılı Kanunla da Ankara Merkez kazası Çankaya adını almış ve Gölbaşı nahiyesi Çankaya ilçesine bağlanmıştır,ve Çakal(Oğulbey) köyü Gölbaşı nahiyesine bağlanmıştır.
Atatürk’ün Ankara’ya gelişinde Haymana Kaymakamı Cemal Bardakçı, Atatürk’ü Çakal(Gölbaşı Oğulbey Köyü) köyünde Haymana’nın 100 atlısıyla birlikte karşılamıştır.
Kaynak:
Osmanlı Arşivleri,
Aysun BENLİOĞLU (YALÇIN) "X/X. Yüzyıl Ortalarında Ankara Vîlayeti'nin Haymanateyn Kazasının Sosyal Ve İktisadî Durumu" Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı yüksek lisans tezi (Gazi Üniversitesi)
M.Ö.140 yılını gösterir Galatya haritası
Cebecizade Hacı Efendi Camii:
Oğulbey Köyü‘nde bulunan cami, dikdörtgen planlı, ahşap tavanlı ve çatılı bir yapıdır. Alçı mihrabı özgün olup, alınlığında “Ketebe (yazdı) el-fakir, el-hakir, es-Seyyid Ahmed Tevfik el-Ankaravi, 1312” yazılıdır. Bu ibareden mihraptaki yazıları yazan hattatın Seyyid Ahmed Tevfik Ankaravi olduğunu öğreniyoruz.
Oğulbey Köyü Cebecizade Hacı Efendi Camii.
(Tarih içinde gölbaşı, Abdülkerim Erdoğan, Gölbaşı Belediyesi, 2008Caminin batı cephesinde bulunan, 1308 (1891) tarihli ve altı satırlık Osmanlıca kitabeden camiyi tamir ettirenin Cebecizade Hacı Efendi olduğu yazılıdır. Sene 1308 (1891) Cami daha sonraki yıllarda onarım görmüş ve kuzey cepheye ilave yapımlıştır |